Türk Ceza Kanununda İştirak
Suça iştirak TCK m.37 düzenlenmiştir. Buna göre; “Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerden her biri, fail olarak sorumlu olur. Suçun işlenmesinde bir başkasını araç olarak kullanan kişi de fail olarak sorumlu tutulur. Kusur yeteneği olmayanları suçun işlenmesinde araç olarak kullanan kişinin cezası, üçte birden yarısına kadar arttırılır.” Bu anlamda iştirak, kanunen veya niteliği gereği tek kişi tarafından işlenebilen suçun, birden fazla kişi tarafın- dan anlaşmalı olarak fiilin oluşumuna illi değeri haiz katkıda bulunarak birlikte işlemesi hali olarak tanımlanabilir.
Marka Suçunda İştirak
6769 sayılı Sınaî Mülkiyet Kanunu m. 30 kapsamında yer alan marka suçları kanunda tek kişi tarafından işlenebilen suçlar şeklinde tanımlanmıştır. Ancak bu suçların birden fazla kişi tarafından işlenmesine de herhangi bir engel bulunmamaktadır. SMK’da düzenlenen marka suçlarını tek tek iştirak yönünden değerlendirilmelidir. Marka suçlarına iştirak açısından ele alınması gerek bir diğer husus da çalışanların işledikleri marka suçları açısından yöneticilerin fail olarak sorumlu tutulup tutulamayacağıdır. Eski düzenleme- ye nazaran SMK’ da yer alan düzenleme nedeniyle yöneticilerin önleme yükümlülüğünü yerine getirmediğinden hareketle cezalandırılmaları mümkün değildir. Ancak yöneticiler de iştirak iradesi ile suç işlemek kastıyla hareket ettikleri zaman olayın özelliklerine göre iştirak kapsamında cezalandırılacaklardır. Marka hakkına tecavüz suçuna iştirak mümkündür. Bu suça iştirakin her şekli mümkün olup iştirak bakımından bir özellik arz etmemektedir. Suç tanımında yer alan seçimlik hareketleri birden fazla kişi birlikte gerçekleştirebilir. Ya da seçimlik hareketlerden her birini başka bir kişi yapabilir. Bu durumda somut olaya göre failler birlikte fail, yardım eden veya azmettiren olarak ceza alabilirler. Örneğin faillerden biri marka işaretini hazırlar, diğeri bu işareti ürün üzerine basar bir diğeri de bu ürünleri satar ise birlikte faillikten söz edilebilir. Ekonomik sıkıntı içerisinde olan esnafa taklit markalı ürünleri satarak kısa sürede para kazanmasının öğütleyen kişi veya şahsi kullanımı için taklit markalı malın üretilmesini isteyen kişi azmettiren sıfatıyla ceza almalıdır. Yine suç işlemek kastıyla, failin malı üretmesi için araç ve gerek temin eden veya malın satılacağı yeri kiralayan kişi de yardım eden sıfatıyla ceza alacaktır. Marka koruması işaretini kaldırma suçuna iştirakin her şekli mümkündür. Bu suç iştirak açısından TCK’nın genel hükümlerine tabidir. Suçun birden fazla kişi tarafından işlenmiş olması halinde durumun özelliklerine göre faillerin yardım eden, azmettiren veya birlikte fail olarak cezalandırılmaları mümkündür. Marka hakkı üzerinde yetkisiz tasarrufta bulunma suçu açısından da iştirak özellik arz etmemektedir. Marka hakkı üzerinde yetkisiz olarak yapılacak olan tasarruflara aracılık yapan veya tasarrufların yapılmasını kolaylaştıran üçüncü kişiler somut olayın özelliklerine göre azmettiren veya yardım eden sıfatıyla cezalandırılacaktır.