Ücret Kesme Cezası Nedir?
Ücret kesme cezası, işverenin çalışanına disiplin kaynaklı sorunlar neticesinde uyguladığı kesintilerdir. İşveren, iş veya toplu iş sözleşmesinde belirtilen sebepler dışında hiçbir sebeple çalışanın ücretinde kesinti yapamaz. Disiplin dışı hareketin karşılığı para cezasının, iş veya toplu iş sözleşmesinde önceden ilanı şarttır.
Ücretlerde bu yönde yapılacak kesintiler bir ayda 2 gündelikten, parça başı iş miktarına göre verilen ücretlerde ise işçinin 2 günlük kazancından fazla olamaz.
Ücretten kesme cezası durumunda yapılacak kesintilerin, haksızlık veya hatanın düzeltilebilmesi için çalışana derhal sebepleriyle birlikte bildirilmesi gereklidir.
Disiplin soruşturması süresi zarfında işçinin yazılı/sözlü savunmasının alınması zorunludur. Ücret kesme cezasıyla biriken paralar, kesildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde ÇSGB’nin güncel banka hesap numarasına yatırılır. İşveren, söz konusu para cezalarının ayrıca hesabını da tutmak zorundadır.
Ücrette İndirim ya da Kesinti Yapılabilir Mi?
Çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da İş Kanunu hükümlerinden birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun herhangi bir eksiltme yapılamaz.
Örnek 1: Gebe bir kadın çalışana, işçi sağlığına uygun daha hafif bir iş verilmesi nedeniyle çalışanın ücretinde indirime gidilmesi mümkün değildir.
Örnek 2: Başlangıçta haftada 40 saat üzerinden ve 4.000₺ ücret karşılığı bir iş akdi kurulmuşsa; sonrasında işverenin, çalışanına 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63. maddesinde genel bakımdan haftalık çalışma süresi olarak belirtilen 45 saatten daha az süre çalışması nedeniyle daha düşük bir ücret ödemesi yapması söz konusu olamaz.
Örnek 3: Kasa/mali sorumluluk tazminatı alsa dahi süreklilik arz etmeyen kasa açıklarında, söz konusu açığın doğrudan işçinin ücretinden kesilmesi yasal olmayıp bunun için mahkeme kararı şarttır. Aksi halde, işçi haklı nedenle sözleşmesini feshedebilir. Ancak kişisel kusuruyla maddi bir açığa sebebiyet vermesi, hatanın tekrarı ve sonucunun ağır neticeler doğurması durumunda işçinin, ihbar süresi kullandırılarak ve kıdem tazminatı ödenerek işten çıkarılması söz konusu olabilmektedir.
İşçinin bu konudaki art niyetli bir eylemi (işletmeye ait verilerin gizliliğinin ihlali/ifşası vb.) ya da söz konusu açıkları (para, kıymetli evrak, emtia vb.) zimmetine geçirmesi veyahut görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlaması durumlarında ise işveren, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/2 maddesi uyarınca kıdem ve ihbar tazminatlarını ödemeksizin işçinin iş sözleşmesini feshedebileceği gibi uğradığı kaybın tazminini de hukuken işçiden talep etme hakkına sahip olur.