Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının talebi ve kovuşturma evresinde de Cumhuriyet savcısının talebi, iki yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlar dışındaki suçlarda şüphelinin tutuklanmasına karar verir. Ancak mahkeme, kovuşturma aşamasında tutuklama kararı re’sen verebilir.
CMK ile ilgili soruşturma evresinde sulh hakiminin tekrar tutuklama kararı verme yetkisi kaldırılmıştır. Mülga CMUK m. 158’deki yetki, nedeni anlaşılamayan bir şekilde kaldırılmıştır (CMK m. 163/1). Bununla birlikte, mahkemenin kovuşturma evresinde yeniden tutuklama kararı vermesi (CMK m. 101/1) devam ediyor.
Cumhuriyet savcısının tutuklama isteminin gerekçeli olması ve adli kontrolün neden yetersiz kalacağı açıklanması gereklidir.
Hakim, tutuklama talebini inceledikten sonra şüphelinin tutuklanmasına, reddetmeye veya adli kontrol altına alınmasına karar verebilir. Cumhuriyet savcısı adli kontrol talep ederse hakim tutuklama kararı veremez. Bu nedenle, şüphelinin adli kontrol altına alınmasına veya reddedilmesine karar verebilir.
Savcı, tutuklama kararı verilmesini talep edebilir. Cumhuriyet savcısının şüpheliyi tutuklamaya sevk etmesi ne kadar yanlış ise, şüpheli hakkında güçlü bir suç şüphesi olduğu ve suçun CMK m. 100/3’de listelenen bir katalog suçu olduğu durumlarda, şüpheliyi serbest bırakmak da yanlıştır. Örneğin, nöbetçi olduğu sırada eşini hayati tehlikeye sokacak şekilde on iki yerinden bıçaklayan Cumhuriyet savcısı hakkında görevi savsama suçu nedeniyle son soruşturmanın başlatılması gerektiği düşüncesi ile ağır ceza mahkemesinin kararı CMK m. 309 yoluyla bozulmuş (Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 03.07.2007, K. 6317). Bu nedenle, mahkeme, benzer bir olayda tutuklama kararı vermeyen sulh ceza hakimi tarafından son soruşturmanın başlatılmasına karar vermiştir. Yukarıda bahsettiğimiz 4. Ceza Dairesi, oy çokluğuyla sanık Cumhuriyet savcısının beraatine karar verdi. Bu karar, Ceza Genel Kurulu’na temyiz edilerek gönderildi. Genel Kurul, beraat kararını onayarak, tutuklama gerekliliğinin yerine takdir sisteminin uygulandığını vurguladı.