Bir ticaret şirketinin tür değiştirmesi (Typenumwandlung) veya bir ticari işletmenin bir ticaret şirketi haline gelmesi durumunda hem şirket hem de ticari işletme tasfiye edilmez. Bu durumda, ticaret siciline tescil edilmiş bir işletmenin tüm malvarlığı, tüm aktif ve pasifleriyle birlikte devralan şirkete geçer (TTK m. 11/3).
TTK’nın 11. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, ticari işletme tamamen devredilebilir ve diğer hukuki işlemlere konu olabilir. Devir sözleşmesinin, aksi öngörülmemişse, işletmenin duran malvarlığını, işletme değerini, kiracılık hakkını, ticaret unvanı ve diğer fikri mülkiyet haklarını ve işletmenin sürekli olarak özgülenen malvarlığını içerdiği kabul edilir.
Bununla birlikte, külli halefiyet ilkesi uyarınca, şirketin malvarlığının bir bütün olarak değiştirilmesi istenilen yeni tür şirkete geçmesi, tür değiştirmede malvarlığın birleşme ve bölünmesinin aksine ne gerekli ne de zorunludur. Bir şirket tür değiştirdiğinde, hukuki ve ekonomik ilişkileri değişmez; diğer bir deyişle, yeni türe çevrilen şirket, önceki türünün bir devamıdır. Sadece şirketin iç ve dış ilişkilerde ortaksal hakların niteliğini belirleyen ve tanınmasını sağlayan “hukuki kabuğu, kimliği” değişiyor, ancak hukuk süjesi, ekonomik ve ortaksal ilişkiler eskiden olduğu gibi devam ediyor.
Genel olarak, tür değiştirme, tür değiştirecek şirketin hukuki yapısına uygun ise caizdir. Kolektif ve komandit şirketlerin tür değiştirmesine ilişkin özel kurallar, yasada sınırlı sayıda geçerli tür değiştirme (numerus clausus) sayılmıştır. Bu nedenle, bir ticaret şirketi belirli bir süre sonra yeni bir ticaret şirketi haline gelir. Şirket burada tek bir tüzel kişiliğe sahiptir çünkü sadece hukuki şekli değişmiştir. Örneğin, TTK m. 181/1/a/1) anonim bir şirketin bir limited şirkete (TTK m. 182/1/b) veya komandit bir şirketin yapısı değiştirilerek bir kollektif şirkete (TTK m. 182/1/b) dönüşebilir.
TTK m. 194/3’te belirtildiği gibi, bir ticaret şirketinin bir ticari işletmeye dönüşmesi de mümkündür. Bu nedenle, işletmeyi yönetecek kişi veya kişiler adına ticaret şirketinin tüm payları tescil edilmelidir. Bu nedenle, bir kollektif veya komandit şirket olan bir ticaret şirketi, 264. maddedeki zamanaşımı süresince eski ortakları gibi müteselsilen sorumludur. Bu kanunun 264 ila 266 maddeleri de bu değişiklik için geçerlidir. Bu durumda, bir ticaret şirketinin feshedilmeden bir ticari işletmeye dönüşmesi mümkündür. Ticaret şirketi tüzel kişiliğini kaybedebilir ve birden fazla kişi paylarını devralabilir.
Bu tür bir değişikliğin teknik olarak işletme organizasyonu ve hukuki-ekonomik kurallar açısından yerinde olduğunu söylemek mümkün değildir.
2 thoughts on “Ticaret Şirketlerinde Hukuki Kabuk Değiştirmek Suretiyle Tür Değiştirme”