Sigorta Sözleşmesinde “Sigortacı” Tarafı
Sigortacı, sigorta akdinin prim karşılığında rizikoyu üstlenen tarafıdır. Bu rol, yüksek sermaye gerektirdiğinden gerçek kişi şeklinde yerine getirilemez; sigortacılık faaliyeti yalnızca tüzel kişiler (sigorta şirketleri) eliyle yürütülebilir.
1. Hukuki statü ve kuruluş biçimi
- 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu (SK), hangi kuruluşların hangi koşullarda sigortacılık yapabileceğini düzenler.
- Sigorta veya reasürans şirketi ancak:
- Anonim şirket ya da
- Kooperatif
şeklinde kurulabilir (SK m. 2).
- Şirketin yerli ya da yabancı sermayeli olması fark etmez; Türkiye’de faaliyet gösterebilmesi için aynı kurallara tabidir.
Anonim şirketler TTK hükümlerine, kooperatifler 1163 s. Kooperatifler Kanunu’na göre kurulur.
Kuruluştan sonra da sigortacılık yapabilmek için:
- SK m. 5/1’deki sermaye ve yönetim şartlarını karşılamak,
- Faaliyette bulunacağı her sigorta branşı için Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan (eski Müsteşarlık) ruhsat almak zorundadır.
2. Branş ayrımı ve ruhsat
Türkiye’de branşlar iki ana gruba ayrılır:
| Kategori | Örnek alanlar |
|---|---|
| Hayat sigortaları | Yaşam süresi, ölüm, sakatlık, birikimli hayat vb. |
| Hayat-dışı sigortalar | Trafik, yangın, sağlık, nakliyat, sorumluluk vb. |
Şirket, ruhsat başvurularını bu sınıflama doğrultusunda yapar; her branş için ayrı izin gerekir.
3. Sigorta aracılık sistemi
Sigorta faaliyeti geniş kapsamlı olduğundan, şirketler doğrudan tüm işlemleri yürütemez. 5684 s. Kanun, iki tür sigorta aracısı öngörür:
| Aracı türü | Temel rolü |
|---|---|
| Sigorta acentesi | Sigorta şirketi adına poliçe üretir, prim tahsil eder; şirketle vekâlet ilişkisi vardır. |
| Broker (sigorta ve reasürans) | Müşteri adına hareket eder, farklı şirketlerden teklif toplayıp en uygun poliçeyi organize eder. |
Bu aracı kurumlar da Kanun’daki lisans ve denetim hükümlerine tabidir.
Özet: Sigortacılık, yalnızca SK’da öngörülen şartları sağlayan anonim şirket veya kooperatiflerce yapılabilir; her branş için ruhsat alınır ve faaliyet, acente ile broker gibi korunan aracılık yapılarıyla desteklenir.