Hukuki İşlemlerde Tahvil – KAYA & ELMADAĞ

Hukuki işlemin tahvili, geçersiz bir hukuki işlemi varlık unsurlarını taşıyan başka bir hukuki işleme dönüştürülerek ayakta tutulmasıdır. Tahvil terimi yerine çevirme ve dönüştürme ifadesi de kullanılmaktadır.

Geçersiz hukuki işlemin dönüştürüleceği hukuki işleme yedek hukuki işlem denir.

Taşınmaz satım sözleşmesinin geçerli olabilmesi için sözleşmenin tapu memuru huzurunda yapılması gerekir.Taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin geçerliliği için de noterde yapılma şartı aranır.. A ile B, notere giderek bir taşınmaz satım sözleşmesi yaptılar. Noter de buna resmi makam sıfatıyla onay verdi. Yani, noterde taşınmaz satım sözleşmesi yapılmış oldu. Bu sözleşme, şekle aykırılık sebebiyle batıl bir sözleşmedir. Çünkü, bahsedildiği gibi taşınmaz satım sözleşmesinin tapu memuru huzurunda yapılması gerekir . Noterde yapılmış taşınmaz satış sözleşmesi, taşınmaz satış vaadi sözleşmesine dönüştürebilir mi, yani bir tahvil söz konusu olabilir mi?

İçindekiler

I. TAHVİLİN ŞARTLARI

Türk Borçlar Kanunu’nda tahvile ilişkin açık bir hüküm yoktur. Açık bir hüküm bulunmamasına rağmen bazı şartların varlığı halinde geçersiz bir hukuki işlemin tahvilinin kabulünde bir tereddüt bulunmamaktadır. O halde hangi şartlar altında hukuki işlemin tahvilinin söz konusu olacağına bakalım.

A. TARAFLARIN YEDEK İŞLEME İLİŞKİN FARAZİ İRADELERİNİN BULUNMASI

Tarafların yedek işleme ilişkin farazi iradelerinin bulunması gerekir. Taraflar, asıl işlemin geçersiz olacağını bilselerdi, yedek hukuki işlemi yapacakları ya da yapabilecekleri anlaşılıyorsa tahvilin bu şartı var demektir.

B. YEDEK İŞLEMİN GEÇERSİZ İŞLEME ORANLA TARAFLARA DAHA AĞIR YÜKÜMLÜLÜKLER GETİRMEMESİ

Yedek hukuki işlemin geçersiz hukuki işleme oranla taraflar için daha ağır yükümlülükler getirmemesi, onlar için daha elverişsiz hukuki sonuçlar doğurmaması gerekir. Yedek hukuki işlem, geçersiz hukuki işlemden daha ağır sonuçlar doğuruyorsa tahvil yoluna gidilemeyecektir.

Bu iki şartın mevcudiyeti halinde, geçersiz hukuki işlemin başka bir hukuki işleme tahvili mümkün olacaktır.

Önceki örnekte bahsedilen; noterde yapılan bir taşınmaz satım sözleşmesinin, taşınmaz satış vaadi sözleşmesine dönüştürülmesi mümkündür.

Alacağın temliki işlemi yazılı bir şekilde yapılmadığında batıl olacaktır. Yazılı bir şekilde yapılmayan alacağın temliki işlemi, batıl olduğu için bir temsil yetkisine tahvil edilebilir.

Tahvil, sadece geçersizliğin şekle aykırı olduğu durumlarda değil; diğer geçersizlik hallerinde de söz konusu olabilir. Ancak genellikle şekle aykırılık nedeniyle tahvile ihtiyaç duyulur.

Olağan fesih hakkı, sürekli bir borç ilişkisinde tarafların her ikisine tanınan borç ilişkisini sona erdirme hakkıdır. Fesih hakkının kullanılacağının -sözleşmenin niteliğine göre süresi değişecek şekilde- önceden bildirilmesi gerekir. Örneğin bir acentelik sözleşmesinde üç ay önceden bildirmek suretiyle fesih hakkını kullanmak mümkündür. Bu acentelik sözleşmesi olağan fesih hakkının dışında, acentenin fahiş fiyatları nedeniyle ve dolayısıyla olağanüstü bir durumun varlığında da feshedilebilir. Belirtilen bu sebepler gerçekse, bu hak kullanıldığı andan itibaren sözleşme sona erer. Yani, olağanüstü bir durumun varlığı halinde bildirme süresine gerek yoktur. Olağan üstü fesih hakkı kullanılmasına rağmen sonradan haklı bir sebebin olmadığı anlaşıldıysa, haklı sebeple yapılan bu fesih beyanı geçersiz olacaktır. Haklı sebeple fesih beyanı, olağan fesih hakkına tahvil edilebilecektir.

I. TAHVİLİN ŞARTLARI

A. TARAFLARIN YEDEK İŞLEME İLİŞKİN FARAZİ İRADELERİNİN BULUNMASI

B. YEDEK İŞLEMİN GEÇERSİZ İŞLEME ORANLA TARAFLARA DAHA AĞIR YÜKÜMLÜLÜKLER GETİRMEMESİ

Bir cevap yazın