İlk edim yükümlülükleri, sözleşmenin kurulmasıyla doğar, sözleşmenin asli amacını oluşturur. Tali edim yükümlülükleri ise ilk edim yükümlülüklerinin ihlali durumunda ortaya çıkar. Tali edim yükümlülüğü, tazminat yükümlülüğü ile aynı anlamdadır. Bu yükümlülükler ilk edim yükümlülükleri ile bir arada bulunabileceği gibi, onların yerine de geçebilir .Örneğin, satım sözleşmesinde alanın yükümlülüğü satış bedelini ödemektir. Alıcı edimini zamanında ifa etmediği takdirde faiz ödeme yükümlülüğü doğacaktır. Bu da tali edim yükümlülüğünü ifade eder. Satım sözleşmesinde satıcının malı teslim etmemesi halinde bir tali edim yükümlülüğü olan tazminat yükümlülüğü ortaya çıkar. Tali edim yükümlülükleri, ilk edim yükümlülükleriyle bir arada bulunabileceği gibi, ilk edim yükümlülüklerinin yerine de geçebilir.

Devamını okumak için tıklayın…İlk Edim Yükümlülüğü Nedir? Tali Edim Yükümlülüğü Nedir?

Borç ilişkisinden doğan ikincil derecedeki haklardır. Asli ve fer’i haklar borç ilişkisinde birincil nitelikte olmasına rağmen tali haklar böyle bir nitelik taşımaz. Fer’i haklar dışında değerlendirebileceğimiz bu haklar tali haklardır ve iki alt türü içerir: Def’i hakları ve yenilik doğuran haklar 1. Def’i hakkı Def’i hakları, sahibine bazı hususları ileri sürerek ifadan kaçınma yetkisi veren haklardır. Def’i hakkı sahibi bu hakkını kullanarak kendisine karşı kullanılmış bir hakkı belirli bir süre için veya sürekli olarak güçten düşürme imkanı (etkisizleştirme) kazanır. ‒ Geçici def’i: Sahibinin ifadan kaçınma yetkisi belirli bir süre için geçerlidir. (Ödemezlik def’i) ‒ Sürekli def’i: Sürekli olarak hak sahibinin

Devamını okumak için tıklayın…Borç İlişkisinden Doğan Tali Haklar

Alacak hakkına sıkı bir şekilde bağlı olan, varlığı, devamı ve sona ermesi alacak hakkına dayanan haklara fer’i haklar denir. Faiz talep etme hakkı, cezai şart ve gecikme tazminatı bu tür haklardandır. Borç ilişkisinden doğan ve alacak hakkını güvence altına alan haklar kefalette kefile, rehin sözleşmesinde rehin verene, garanti sözleşmesinde garanti verene karşı ileri sürülebilecek fer’i haklardandır. Fer’i haklarda yan hak asil hakkın kaderine mahkumdur. Asıl alacak doğamamışsa fer’i alacak da doğmaz. Ve ayrıca asıl alacak doğmuş ancak sonra yok olmuşsa fer’i hak da yok olur.

Borç ilişkisi nedeniyle tarafların elde etmek istediği hakların başında gelir. Asli haklar (alacak hakları), borç ilişkileri nedeniyle doğan nisbî haklardır. Yani sadece hukuki ilişkinin tarafları arasında geçerliliği vardır. Alacak hakları kural olarak borç ilişkisinin dışındaki 3. kişilere karşı ileri sürülemez. Bunun istisnaları vardır: ‒ (BK 41/2) Bir kişiyi başka bir kişiyle yaptığı sözleşmeye aykırı davranmaya teşvik etmek ahlaka aykırı davranıştır ve o zararın tazmini gerekir. Nispi haklar, şerh verilerek güçlendirilebilir. Bazı haklar, tapu siciline şerh verilerek güçlendirilirse 3. kişilere karşı da ileri sürülebilir. Burada numerus clausus ilkesi geçerlidir. Yani sadece kanunda belirtilen durumlarda şerh ile güçlendirme durumu söz konusudur. Taşınmaz

Devamını okumak için tıklayın…Borç İlişkisinden Doğan Asli Haklar

Borç konusu edim, özel vasıfları itibariyle tespit edilmişse parça borcu; özel olarak değil de sadece ait olduğu cins belirlenerek tespit edilmişse cins borcu ortaya çıkar. Parça borcu ile cins borcu ayrımında kullanılan kriter somutlaştırmadır. Simit sarayı ile un fabrikası arasındaki sözleşme konusu edim, cins borcunu içerir. Misli olan mallar genellikle, cins borcunun konusunu; misli olmayan mallarsa parça borcunun konusunu oluşturur. Ancak bazen misli olmayan mal da cins borcunun konusunu oluşturabilir: Bir kişi koleksiyoncuya gider ve Picasso’nun herhangi bir tablosunu almak ister. Mal misli olmayan maldır; ancak borç cins borcudur. Bu durumun tersi de olabilir. Yani, misli mal da parça borcun

Devamını okumak için tıklayın…Parça Borcu Nedir? Cins Borcu Nedir?

Borç konusu edim, değerinde ve niteliğinde bir azalma meydana gelmeksizin birden fazla parçaya bölünebiliyorsa, bölünebilir edim aksi halde bölünemez edim söz konusu olur. (Örneğin para borcu bölünebilir bir edimdir. ) Bu ayrım kısmi ifanın mümkün olup olmaması konusunda öneme sahiptir. Bölünemez edimlerde kısmi ifa söz konusu olamaz. Bazen borçlar bölünebilir bir borç gibi görünebilir. (Gözlük) Ancak bir edimin bölünebilip bölünemeyeceği kişilerin yaptığı sözleşmenin bütününü incelediğimizde ortaya çıkar. (At borcu, gözlük borcu)

Dönemli edimde borç konusu edim, belirli aralıklarla düzenli veya düzensiz olarak tekrarlanmaktadır. Kiracının her ay kira ödeme borcu, bir dönemli edim örneğidir. Taksitli alışverişlerde her ay gerçekleşen düzenli ödeme dönemli edimdir. Simit saraylarına her ay un teslim etme borcu da dönemli edim borcu olarak sayılır. Dönemli edim ihtiva eden sözleşmeler ani edimli ile sürekli edimli arasında bir yer kaplar. Bu edim çeşidi diğer ikisinden ayrı bir kategoriye girmez. Dönemli edim ihtiva eden sözleşmeler, bazen ani edimli sözleşme olurken, bazen sürekli edimli sözleşme olurlar. Örneğin 24 CD’lik bir setin CD’lerinden her ay bir tanesinin teslim edilmesi sözleşmeyle kararlaştırılması. Bir un fabrikası

Devamını okumak için tıklayın…Dönemli (Periyodik) Edim Nedir?

Borçlunun zaman içinde devam eden sürekli ve aralıksız bir davranışını gerektiren edimdir. Borç devam ettiği sürece ifa da her an gerçekleşmekte ve alacaklının menfaatleri tatmin edilmektedir. Sürekli edimli sözleşmelerine örnek olarak kira sözleşmesi verilebilir. Kiraya veren kişi, kira süresi boyunca kiracının eşyayı kullanmasına katlanmaktadır. Hizmet sözleşmesinde de benzer durum geçerlidir. Burada da sürekli edim söz konusudur ve bu edimi gerçekleştiren işçidir, yani çalışandır. Bir borç ilişkisinin sürekli borç ilişkisi olarak nitelendirebilmesi için taraflardan sadece birinin sürekli edimi yerine getirmesi yeterlidir. Yani, her iki tarafın da sürekli ifası gerekmez. Yukarıdaki örnekte de sürekli edimi gerçekleştiren taraf, kira sözleşmesinde kiraya veren, hizmet

Devamını okumak için tıklayın…Sürekli Edim Nedir?

Borçlunun zaman içinde tek bir hareketi ile gerçekleştirilebilen edime ani edim denir. Satım sözleşmesindeki ve bağışlama sözleşmesindeki edim, ani edimdir. Bazen, bu tek edimi gerçekleştirebilmek için öncesinde bazı ön hazırlıkların yapılması gerekir. Ancak bu hazırlıklar var olsa bile edimin ani edim niteliği değişmez. Önemli olan şey, alacaklının menfaatlerinin her şeyin sona erdiği anda karşılanmasıdır. Eğer, bu karşılanıyorsa ani edim olur. (Terzi ile eser sözleşmesinin yapılması) Borçlar Kanunu’nun genel kısmı ağırlıklı olarak ani edimli sözleşmeler göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Ani edimli bir sözleşme ilişkisi sadece kanunda ya da sözleşmede belirtilen sebeplerden dolayı sona erdirilebilir .Bunun dışında ani edimli bir sözleşme sonlandırılamaz.

Devamını okumak için tıklayın…Ani Edim Nedir?

Doğuş anı yönünden: Genellikle borç ilişkisi ile borç aynı anda doğar. Ancak aynı anda olması zorunlu değildir. Bazen borç ile borç ilişkisi farklı zamanlarda da doğabilir. (Eylülde kira sözleşmesi yapılmasına rağmen, Aralık ayında kira borcunun ödenmesi durumu. Burada sözleşme yapılıp borç ilişkisi doğmasına rağmen, borç sonra ödenmiştir.) Kapsam itibariyle:Borç ilişkisi, borçtan daha geniştir. Borç ilişkisi, bir veya birden fazla münferit olayda, yenilik doğuran hakları, defi haklarını, rehin ve kefalet haklarını da ihtiva eder. Devir yönünden: Borcun devrinde sadece alacak hakları devir edilir. Borç ilişkisinin devrindeyse sözleşmeye dair tüm hak ve yükümlülükler devredilir. Borcun devrinde en önemli örnek alacağın temlikidir. Alacağın

Devamını okumak için tıklayın…Borç ve Borç İlişkisi Arasındaki Farklar