Beğenme Koşuluyla Satış (Tecrübe veya Muayene Şartıyla Satış)

Beğenme koşuluyla satış (alıcının onayı şartıyla satış, alıcının denemesi veya incelemesi şartıyla satış) TBK m. 249-252’de düzenlenen özel bir satış türüdür. Beğenme koşuluyla satış, alıcının satılanı denemesi (tecrübesi) veya incelemesi (muayenesi/gözden geçirmesi) ve sonrasında onaylaması geciktirici iradi koşuluna bağlı (parça) satışı sözleşmesi olarak tanımlanabilir. TBK m. 249’un yeni getirilen yasal tanımı ise, “Beğenme koşuluyla satış, alıcının satılanı deneyerek veya gözden geçirerek beğenmesi koşuluyla yapılan satıştır” şeklindedir. Tanımın da ortaya koyduğu ve hakim öğretinin de kabul ettiği üzere beğenme koşuluyla satışta bir satış sözleşmesi, -yoksa mülkiyeti saklı tutma kaydıyla satışta olduğu gibi satış sözleşmesinin ifasına yönelik tasarruf işlemi değil!-, alıcının satılanı deneme veya incelemesi sonrası uygun bulması (beğenmesi) geciktirici iradi koşulana bağlanmış olup; satış sözleşmesi koşulun gerçekleşmesiyle birlikte -kural olarak ileriye etkili olarak- hüküm ve sonuçlarını doğurur.

TBK m. 250’ye göre “beğenme koşuluyla satışta alıcı, satılanı kabul etmekte veya hiçbir sebep göstermeksizin geri vermekte serbesttir (f. 1). Satılan, alıcının zilyetliğine geçmiş olsa bile, satılanın mülkiyeti, beğenme koşulunun gerçekleştiği ana kadar satıcıda kalır.” (f. 2)

Beğenme koşuluyla satışa özelliğini veren, alıcının serbest arzu ve iradesine bağlı iradi koşulun varlığıdır.

“Deneme veya gözden geçirme satıcının yanında yapılmak gerekip de alıcı, satılanı sözleşme veya adete göre gerekli süre içinde kabul edip etmediğini açıklamazsa, satıcı sözleşmeyle bağlılıktan kurtulur.” (TBK m. 251/1).

“Böyle bir süre belirlenmemişse, satıcı uygun bir süre geçtikten sonra, satılanı kabul edip etmediğini bildirmesi için alıcıya ihtarda bulunabilir; bu ihtara hemen cevap verilmezse satıcı, sözleşmeyle bağlılıktan kurtulur.” (TBK m. 251/2).

Satış konusu eşyanın deneme ve incelemesi alıcı nezdinde gerçekleştiyorsa, yani, “Satılan, denenmeksizin veya gözden geçirilmeksizin alıcıya verilmişse, sözleşme veya âdete göre gereken süre içinde veya böyle bir süre yoksa, satıcının ihtarı üzerine alıcı, satılanı beğenmediğini hemen bildirmez veya onu geri vermezse, beğenme koşulu gerçekleşmiş olur.” (TBK m. 252/1). Aynı şekilde “Alıcının, herhangi bir çekince belirtmeksizin satış bedelinin tamamını veya bir kısmını ödemesiyle ya da satılanı deneme veya gözden geçirme amacını aşacak biçimde kullanmasıyla da beğenme koşulu gerçekleşmiş olur.” (TBK m. 252/2).

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir