Hukuki işlem, bir veya birden çok şahsın belirli bir sonuca yönelik irade açıklamasıdır. Kişinin gerçek iradesi beyan ettiği iradesiyle örtüşüyorsa herhangi problemle karşılaşılmaz. Problem, gerçekte arzu edilen şeyin beyan edilen şeyle aynı olmadığı durumda ortaya çıkar ve yorum sorunu karşımıza gelir. Hangi durumlarda yorum sorunu ortaya çıkar? ‒  Beyan, birden fazla anlama geldiği, açık olmadığı durumlarda. (Beyan, 5000 frank şeklinde ortaya çıkmışsa, frankın İsviçre frankı mı, Hollanda frankı mı belli olmayabilir.) ‒  Beyan, tek başına ele alındığında açık bir şekilde görünmesiyle birlikte, beyanda bulunan kişinin yanlış beyanda bulunduğu durumlarda. (Beyanı yapan kişinin beyanda bulunduğu ifadenin anlamını bilmediği ya da gerçek

Devamını okumak için tıklayın…İrade Beyanlarının Yorumu

Uyulmadığı takdirde, hukuki işlemin geçersiz olacağı şekildir. Yani, hukuki işlem öngörülen şekle uygun yapılması gerekir. Aksi takdirde, o hukuki işlem, hüküm ve sonuç doğurmayacaktır. Geçerlilik şekli, iki kaynaktan doğar: Kanuni şekil ve taraflarca kararlaştırılan şekil (iradi şekil). Geçerlilik Şeklinin Yarar ve Sakıncaları Şeklin temelinde yatan bazı düşünceler vardır. Kanun, bu düşüncelere dayanarak bazı şartlarda yapılan sözleşmeleri belirli şekillere bağlamıştır. Bu düşünceler nelerdir? 1) Şekil tarafları düşündürmeye sevk eder. Bir sözleşmenin geçerliliği şekle bağlı tutulmuşsa, bunun kurulmasına ilişkin iradenin açıklanmasından önce, irade sahibi daha dikkatli olacak ve düşünceli hareket edecektir. Bu sayede, kişiler daha dikkatli kararlar verecektir. 2) Şekil, hukuki güvenlik,

Devamını okumak için tıklayın…Hukuki İşlemlerde Geçerlilik Şekli

(BK-8 / TBK-9) TBK- MADDE 9- Bir sonucun gerçekleşmesi karşılığında ödül vereceğini ilan yoluyla duyuran kimse, sözünü yerine getirmekle yükümlüdür. Ödül sözü veren, sonucun gerçekleşmesinden önce sözünden cayarsa veya sonucun gerçekleşmesini engellerse, dürüstlük kurallarına uygun olarak yapılan giderleri ödemekle yükümlüdür. Ancak, bir ya da birden çok kişiye ödenecek giderlerin toplamı, ödülün değerini aşamaz. Ödül sözü veren, giderlerinin ödenmesini isteyenlerin beklenen sonucu gerçekleştiremeyeceklerini ispat ederse, giderleri ödeme yükümlülüğünden kurtulur. A. BASİT ANLAMDA İLAN SURETİYLE VAAT Bir edimin yerine getirilmesi karşılığında yapılan ödül vaadidir. Tek taraflı bir hukuki işlemdir. Dolayısıyla ödül vaadinde bulunan kişinin hukuki işlem ehliyetine sahip olması yeterlidir. Edimi yerine

Devamını okumak için tıklayın…İlan Yoluyla Ödül Sözü Verme

A ile B arasında kurulan satım sözleşmesinin batıl olduğunu düşünelim. A, malı B’ye satmamış; B’de gerekli ödemeyi yapmamışsa sorun yoktur; ancak taraflardan birinin ya da ikisinin ifasını yerine getirmiş durumunda sözleşmenin tasfiyesi söz konusu olur ve tabii olarak tarafların ifalarının iadesi gerekir. Sözleşmenin tasfiyesi, taraflardan birinin ya da ikisinin daha önceden ifasını yerine getirmesi durumunda söz konusu olur. Tabii olarak tarafların (karşılıklı) ifalarının iadesi gerekir. Bahsedilen iade işlemi (taşınır mallar için geçerli) hukuki sebebe bağlılık ilkesine göre, istihkak davası ile talep edilerek yapılacaktır. Soyutluk ilkesine göre, B malik olacak, fakat sebepsiz zenginleşme sebebi ile malı iade edecektir.

Bir emredici kural ihlal edildiğinde bu emredici kural içinde kendi yedek hükmünü de taşıyabilir. (BK–99) Fakat, emredici hukuk kuralından neyin caiz olduğu her zaman çıkarılamayabilir. Bu durumda kanunda düzenleyici bir hüküm olup olmadığına bakılır. Varsa yedek hüküm oradan türetilir. Eğer düzenleyici bir hukuk kuralı da yoksa, o zaman yedek hükmü hakim, kendi takdir yetkisini kullanarak belirleyecektir. Kişilik haklarına aykırı, uzun, belirsiz bir çalışma süresi mahkemece de kişilik haklarına aykırı bulunmuştur. Hakim, bu durumda 8 yıllık bir süreyi uygun görmek suretiyle takdir yetkisini kullanmıştır. Böylelikle hakim, yedek hükmü takdir yetkisine dayanarak belirlemiş olur . Eleştirisi: Kredi kartlarına aylık faizi sınırlayan bir

Devamını okumak için tıklayın…Yedek Hükümlerin Oluşturulması (TBK m. 99)

Değişik kısmi butlan sözleşmenin esaslı noktalarına da uygulanabilir. Basit kısmi butlan ise uygulanamaz. Basit kısmi butlanda da bunun bir istisna vardır; farazi irade. Ancak aynı durum değişik kısmi butlanda uygulanmaz. Makul hadde indirme, değişik kısmi butlanda bu durumla karşılaşılır. Kanunca belirlenen azami haddi aşan sözleşmeler, azami haddin üzerinden yapılmış sayılır. (TTK-1446) Savaş, seferberlik gibi durumlarda belli mallar için azami fiyat getirilir. Burada ekmek 2 lira alarak belirlenmiş ise ancak 5 liraya satan bir bakkalla sözleşme yaparsanız, bu fiyat 2 lira gibi değerlendirecektir.

Tarafların sorumluluktan kaçınmak ya da sorumluluklarını sınırlandırmak için yaptıkları anlaşmadır. Bu tarz anlaşmalara Borçlar Kanunu’nda bazı şartlar getirilmiştir. (BK-99) Buna göre hile veya ağır kusurdan doğan sorumluluk ortadan kaldırılamaz. Sadece hafif kusurdan doğan sorumluluk sınırlandırılabilir ya da ortadan kaldırılabilir. Misalen eser sözleşmesinde “müteahhit hiçbir şekilde sorumlu değildir” hükmü geçerli olmayacaktır. Çünkü sorumsuzluk anlaşması sadece, hafif kusura dayanan sorumluluğu ortadan kaldırabilir; sorumluluğun tamamını ortadan kaldıramaz. Aynı hükümden dolayı, sözleşmenin tamamının geçerliliği sorgulandığında şu sonuçlar ortaya çıkar: Tam butlan uygulandığında sözleşmen, bu hükmünden dolayı tamamen geçersiz sayılır. Kısmi butlan uygulandığında, sadece bu hüküm geçersizdir. Değişik kısmi butlanda ise bu hüküm hatalı olduğundan

Devamını okumak için tıklayın…Sorumsuzluk Anlaşması

(BK 19-20 / TBK 27) Bir sözleşme, kişilik haklarına, kamu düzenine emredici kurallara, ahlaka aykırı veya başlangıçta imkansız ise batıldır. Butlan sebepleri kişilik haklarına, kamu düzenine, emredici kurallara aykırılık olmakla birlikte, sadece bunlardan ibaret değildir. Bundan başka fiil ehliyetinin olmaması, muvazaa… da butlan sebeplerindendir. Borçlar Kanunu’nda butlan olarak geçen bu yaptırım terimi Türk Borçlar Kanunu’nda “kesin hükümsüzlük” olarak ifade edilmiştir. Butlan, iki türlü düzenlenmiştir: – Tam butlan ‒  Kısmi butlan ‒  Değişik kısmi butlan (Modern literatürde kabul edilen üçüncü türdür. Medeni Hukuk ve Borçlar Hukuku’nda olmasına rağmen Borçlar Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu bu türden bahsetmemektedir.) A. TAM BUTLAN Tam

Devamını okumak için tıklayın…Butlan Nedir? Tam Butlan / Kısmi Butlan / Değişik Kısmi Butlan

İrade özgürlüğü Türk özel hukukuna hakim olan en temel ilkelerden biridir. Sözleşme özgürlüğü, bu anlamda irade özgürlüğünün bir kolunu oluşturmaktadır. Sözleşme özgürlüğü, sözleşmenin kurulması ve şartlarının belirlenmesinde şahısların hür iradeleriyle karar verebilme serbestisidir. Sözleşme özgürlüğü, normların en üst aşamasında yer alan Anayasada bir temel hak ve hürriyet olarak düzenlenmiştir. (AY-48: “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir.”) Türk Borçlar Hukukunda da en temel ilkelerden biri olan irade özgürlüğünün yansıması olarak (TBK-26 / BK-19) “Taraflar, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler” düzenlemesi öngörülmüştür. Tarafların, kendilerini ilgilendiren hukuki ilişkileri, serbestçe düzenlemelerini ifade eder. Kanun, kişilerin serbest iradeleri sonucunda

Devamını okumak için tıklayın…Sözleşme Özgürlüğü

Karşı karşıya olan şahıslar arasında yapılan sözleşmeyle, karşı karşıya olmayan sözleşmeler arasında bir ayrım yapılmaktadır. Buna göre, taraflar karşı karşıya iseler, sözleşme kabul haberiyle kurulur ve aynı andan itibaren hüküm ve sonuç doğurur. Karşı karşıya olmayan şahıslar arasında, sözleşme hangi anda kurulur ve hangi anda hüküm ve sonuçlarını doğurur? Karşı karşıya olmayan şahıslar arasında yapılan sözleşme, kabul haberinin icapta bulunana ulaştığı anda kurulur veya tamamlanır; fakat hüküm ve sonuçlarını kabul haberinin gönderildiği andan itibaren meydana getirmeye başlar. (TBK-11/II) Açık bir kabulün gerekli olmadığı durumlarda, sözleşme icabın/önerinin ulaşması anından başlayarak hüküm ve sonuç doğurur. Ayrımın Pratik Sonuçları: ‒  İmkansızlık açısından önem

Devamını okumak için tıklayın…Sözleşmenin Hüküm ve Sonuç Doğurması