1) Dava Şartları TTK m. 353/1’in ikinci cümlesinde, “alacaklıların, pay sahiplerinin veya kamunun menfaatleri önemli ölçüde tehlikeye düşürülmüş veya ihlal edilmiş olursa, mahkemece şirketin feshine karar verilebileceği” belirtilmektedir. Bu, tescilin “düzeltici” etkisini ortaya koymaktadır. Anonim şirketin feshedilmesi için bu eksikliklerin “nitelikli ve önemli” olması gerekir. Sonuç olarak, mahkemenin fesih talebini incelemesi gerekecek ve hem şirketin feshedilmesindeki hem de faaliyetlerine devam etmesindeki menfaati titizlikle değerlendirecektir. Bununla birlikte, alacaklıların, pay sahiplerinin veya kamu menfaatlerinin “önemli ölçüde” tehlikeye düşmesi veya ihlal edilmesi durumunda, mahkeme işletmenin feshine karar verebilir. Ayrıca, kanuna aykırılık önemli ölçüde veya nitelikte değilse, mahkemenin bunun kaldırılmasına ve işletmenin devamına karar vermesine karar vermesi gerekir.
2) Şirketin ticaret siciline tescil ve ilanından itibaren üç aylık bir süre içinde süre fesih davası açılmalıdır (TTK m. 353/4). Bu süre hak düşürücü nitelikte olduğundan, bu sürenin sona ermesinin ardından anonim şirketin kuruluşuna yönelik kanuna aykırılık nedeniyle feshinin dava edilmesi mümkün değildir. İsviçre doktrini, dava sürelerinin çok kısa olduğunu iddia ediyor. Hukuk güvenliği açısından sürenin uzun olması mümkün değildir, bu nedenle işlem güvenliği açısından bu uygundur.
3) Dava Açmaya Yetkili Olanlar: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, pay sahipleri, ilgili alacaklılar ve yönetim kurulu fesih davasını açabilir. Bu davacılar yasada sınırlı olarak sayılmıştır. Bu nedenle, sayılanların dışında başka kişilerin veya makamların, örneğin sicil müdürünün dava açmasına izin verilmez. Şirket tüzel kişiliği dava konusudur. Anonim şirket yönetim kurulu tarafından temsil edilir, ancak yönetim kurulunun fesih davası açması durumunda mahkeme tarafından seçilecek bir kayyım tarafından temsil edilir. Şirket merkezi ticaret mahkemesinde dava açılır (TTK m. 353/1).
4) Mahkemenin Yetkisi: Bir şirketin feshine karar vermek için mahkeme derhal karar vermez. Bunun yerine, yönetim kuruluna esas sözleşmeye veya kanuna aykırı durumların düzeltilmesi veya eksikliklerin giderilmesi için süre verilebilir (TTK m. 353/2). Bununla birlikte, mahkeme, davanın açıldığı tarihte gerekli önlemlerin alınmasına resen karar verir (TTK m. 353/1 son cümlesi). Bir dava açıldıktan sonra, İsviçre Borçlar Kanunu m. 643/3 son cümlesinde, alınacak tedbirlerin taraflardan birinin talebi üzerine alınacağı açıkça öngörülmektedir. Sonuç olarak, İsviçre’de mahkeme, TTK m. 353/1 hükmünün aksine, gerekli tedbirlerin alınmasına karar veremez. Bir mal idarecisi veya kayyım ataması veya şirketin tüm aktiflerinin ve belgelerinin güvence altına alınması gibi önlemler alınabilir.
Fesih davasının en kısa sürede sonuçlandırılması gerekir. Çünkü yargılama aşamasında delil sunulamayacağı gibi, mahkemeden bir dayı beklemesi ve bilgi vermesi de istenemez. Bununla birlikte, somut olay doğruysa mahkeme, davacının kesin bir süre içinde delil sunma ve bilgi verme istemini kabul edebilir. Acele işlere ilişkin usule göre dava kabul edilebilir (m. 353/3). Bu hüküm, kamu düzeni ile ilgilidir çünkü mahkemenin fesih kararı işlem düzeni ve güvenliğini etkiler.
5) Mahkeme Kararının Etkisi: Anonim şirketin feshine ilişkin mahkeme kararı, davaya taraf olan veya taraf olmayan tüm pay sahiplerine ve alacaklılara uygulanır. Bununla birlikte, fesih davasının reddedilmesi durumunda mahkeme kararı sadece davayı açan kişilere yöneliktir. Diğer pay sahipleri ve alacaklılar, üç ay içinde fesih davası açabilirler. Şirket mahkeme tarafından feshedilir.
Hukuka aykırı amacı nedeniyle mahkemece feshedilen anonim şirketin varlıkları ortaklara verilmez; yasa gereği ilgili kamu kuruluşuna geçer (TMK m. 54/3).
Mahkeme kararının kesinleşmiş olduğu bildirildiğinde, dava ticaret siciline tescil edilir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilir. Ek olarak, yönetim kurulu, tescil edilen ve duyurulan hususu internet sitesine yerleştirir (TTK m. 353/5).