TBK m. 295’te -ilk ikisi mirasçılıktan çıkarılma (ıskat) sebepleri ile paralel olarak- düzenlenen üç sebepten birisinin gerçekleşmesi üzerine, bağışlayan bir elden bağışlamayı veya icra edilmiş (yerine getirilmiş, gerçekleşmiş) bağışlama sözü vermeyi geri alabilir ve bağışlama konusunun iadesini sebepsiz zenginleşme hükümlerinin uygulama bulacağı bir iade talebi ile isteyebilir. Hukuksal nitelik Öğretideki hakim görüşe göre burada bir bozucu yenilik doğuran hak olarak, bağışlamayı geçmişe etkili olarak ortadan kaldıran bir geri alma (dönme) hakkının kullanılması söz konusudur. Ancak bu görüş içerisinde bir görüş iadeyi istihkak talebine dayandırtırken, diğer görüş iadenin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre yapılacağını kabul eder. Geri Alma Sebepleri TBK m. 295’in

Devamını okumak için tıklayın…Elden Bağışlamanın veya İcra Edilmiş Bir Bağışlama Sözü Vermenin Geri Alınması

Bağışlama, Türk Borçlar Kanunu’nun Üçüncü Bölümünde “Bağışlama Sözleşmesi” başlığı altında 285 ila 298. maddeler arasında düzenlenmiştir. TBK m. 285/1 hükmüne göre şöyle bir tanım yapabiliriz: “Bağışlama sözleşmesi, bağışlayanın sağlar arası sonuç doğurmak üzere, malvarlığından bağışlanana karşılıksız olarak bir kazandırma yapmayı üstlendiği sözleşmedir.” Kanımızca bağışlamaya şöyle bir tanım yapılabilir; “Bağışlama bağışlayanın bir karşı edim veya denk bir karşı edim olmaksızın kendi malvarlığından bir malvarlığı değeri ile bağışlananın malvarlığına yönelik sağlığında yaptığı bağışlama sebebine (causa donandi’ye) dayalı, borç doğurucu veya tasarrufi kazandırmadır. Dolayısıyla bağışlamanın varlığı için, tasarruf işlemi (ifa) aşamasında bağışlayanın malvarlığında -pasifin çoğalması veya aktifin azalması şeklinde- bir azalma ve bağışlananın

Devamını okumak için tıklayın…Bağışlama Nedir? Nasıl Yapılır? Bağışlamanın Türleri Nelerdir?

Karma bağışlamada taraflar satış bedeli olarak bilinçli olarak sözleşme konusunun gerçek değerinden önemli (göze çarpacak) ölçüde düşük bir satış bedeli belirlerler (nitelikli objektif unsur). Öte yandan taraflar gerçek değer ile satış bedeli arasındaki farkın alıcı için bağışlama sebebine dayalı bir ivazsız kazandırma oluşturması üzerinde de anlaşmışlardır (sübjektif unsur). Buna karşılık satılan için salt sembolik bir fiyatın belirlendiği hallerde, bağışlama unsuru başat (baskın) durumda olduğundan bağışlamaya ilişkin kurallar uygulama bulur.

Bağışlayana dönme koşullu (dönüş koşullu) bağışlama, bağışlama konusu şey üzerindeki mülkiyetin hakkının bağışlananın bağışlayandan önce ölmesi halinde bağışlayanın malvarlığına geri dönüşü bozucu koşuluyla yapılan bağışlamalardır (TBK m. 292/1). Tartışmalı olmakla birlikte bağışlayana dönüş koşullu bağışlama sözü vermede borç sözleşmesi niteliğindeki bağışlama sözleşmesi, -yoksa ifası için ifa sebebine dayalı olarak yapılan tasarruf işlemi (tasarrufi kazandırma) değil!-, “bağışlananın bağışlayandan önce ölümü” bozucu koşuluna bağlanır. Taşınmazlara ilişkin bağışlayana dönüş koşullu bağışlamalarda bozucu koşulun mutlaka resmi şekil içerisinde yer alması gerekir. Bağışlayana dönüş bozucu koşuluna bağlı taşınmazlara veya taşınmaz üzerindeki bir ayni hakka ilişkin kişiye sıkı sıkıya bağlı kişisel talep niteliğindeki dönüş talebi, bağışlayana

Devamını okumak için tıklayın…Bağışlayana Dönme Koşullu Bağışlama

Yerine getirilmesi (tenfizi) bağışlayanın ölümüne bağlı bağışlama, bağışlayanın bağışlanana yönelik sağlığında yaptığı, kendisinin ölümünden sonra bağışlanana ivazsız olarak bir malvarlığı değerine ilişkin kazandırmada bulunmayı taahhüt ettiği bağışlamalardır. TBK m. 290/2’nin lafzına göre, “Yerine getirilmesi bağışlayanın ölümüne bağlı olan bağışlamada, vasiyete ilişkin hükümler uygulanır”. Ancak söz konusu düzenleme İBK m. 245/3’teki mehaz hükme uygun olarak, “Yerine getirilmesi bağışlayanın ölümüne bağlı bağışlamalar ölüme bağlı tasarruflara ilişkin hükümlere tabidir” şeklinde okunmalıdır. Böylece Kanun Koyucu söz konusu bağışlamayı şekil, konu, tasarruf özgürlüğü ve tasarruf ehliyeti bakımından ölüme bağlı tasarruflara ilişkin kurallara tabi tutmuştur.

Bir bağışlama yüklemeli (mükellefiyetli) olarak da yapılabilir (TBK m. 291/1). Yani, bağışlayan, bağışlanana ivazsız bir kazandırmada bulunurken, yaptığı kazandırmayla birlikte belirli bir edimi yerine getirmeye veya belirli bir eylemden kaçınmaya yönelik bağışlananın menfaatine olmayan bir yükümlülüğü, bir karşı edim oluşturmayacak şekilde yine bağışlanana yükleyebilir. Yüklemeli bağışlamaya şu örnekler verilebilir: bir heykelin belirli bir yere konulması yükümü altında, bir taşınmazın belirli bir tarzda kullanılması yükümüyle bağışlanması. Bağışlayan, bağışlananın yüklendiği yüklemeyi yerine getirmemesi durumunda, öncelikle TBK m. 291/2 uyarınca ifa davası açarak yüklemenin yerine getirilmesini isteyebilir. Bağışlayanın ölümü halinde mirasçıları veya yükleme kamu yararı için getirilmişse -eski TBK 241/2’nin ve onu izleyen

Devamını okumak için tıklayın…Yüklemeli (Mükellefiyetli) Bağışlama

Bir bağışlama sözü verme kural olarak bozucu veya geciktirici (erteleyici) koşula bağlanarak yapılabilir (TBK m. 290/1). Bir bağışlama sözü verme akdedilirken bağışlama sözü vermenin geçerliliğinin koşula mı bağlandığı, yoksa geçerli bir bağışlama sözü vermede bağışlanana bir mükellefiyetin mi yüklendiği hususu bir sözleşmenin yorumu sorunudur.

Bağışlama sözü verme; ifasının (tasarruf işleminin), bağışlama sebebine dayalı borç sözleşmesinin (bağışlama sözleşmesinin) kuruluşundan sonra gerçekleştiği bağışlamadır. Kanun Koyucu elden bağışlamadan farklı olarak, bağışlama vaadinde (bağışlama sözü vermede), taşınırlara ilişkin bağışlama sözleşmesinin geçerliliği (adi) yazılı şekilde yapılmasına (TBK m. 288/1); -üzerinde mülkiyet hakkı bulunan tapulu ve tapusuz- taşınmazlara ve taşınmazlar üzerindeki ayni haklara ilişkin bağışlama sözleşmesinin geçerliliğini ise – Tapu Sicil Müdürünün önünde düzenlenecek- resmi şekilde yapılmasına bağlamıştır (TBK m. 288/2). Bu çerçevede noterde akdedilecek tapulu taşınmazlara ilişkin bağışlama sözü verme şekil eksikliği sebebiyle kesin hükümsüzdür. TBK m. 288/1 hükmü, alacak hakkı bağışlaması bakımından, alacağın temliki (devri) vaadinin şekle tabi

Devamını okumak için tıklayın…Bağışlama Vaadi (Bağışlama Sözü Verme)

Elden bağışlama öğretideki hakim görüşe göre bağışlamaya yönelik borç sözleşmesinin (bağışlama sözleşmesinin) kurulmasının ve ifasının eş zamanlı gerçekleştiği bağışlamadır. Burada bağışlama sebebine dayalı tasarruf işlemi aynı anda meydana gelir. Buna karşılık bizim katıldığımız diğer görüş elden bağışlamayı bağışlama sebebine (causa donandi’ye) dayalı olarak yapılan bir soyut tasarruf işlemi olarak nitelendirir. Buna göre, causa donandi’nin varlığı, soyut, yani geçerli bir borçlandırıcı işleme dayanmayan tasarruf işlemi için yasal iktisap sebebi oluşturur. Dolayısıyla elden bağışlamada bağışlamaya ilişkin borçlandırıcı işlemi (borç sözleşmesini) ifade eden “bağışlama sözleşmesi” kavramına yer olmaz.